30 listopada 2021 odbyło się w naszym Szpitalu w Wolicy bardzo istotne, twórcze i zarazem miłe spotkanie naukowe. Zanim o nim opowiem, kilka informacji merytorycznych.
Wojewódzki Specjalistyczny ZOZ Chorób Płuc i Gruźlicy w Wolicy (Szpital w Wolicy) od listopada 2021 posiada możliwość przezoskrzelowej aspiracyjnej biopsji igłowej wykonywanej endoskopowo pod kontrolą ultrasonografii wewnątrzoskrzelowej w czasie rzeczywistym. Z angielskiego badanie to określane jest skrótem EBUS ((EBUS- -TBNA, real-time endobronchial ultrasound guided transbronchial needle aspiration). Endoskopia ? to ogólna nazwa zabiegów diagnostyczno-leczniczych w medycynie, polegających na badaniu wnętrza ciała przy wykorzystaniu aparatów, zwanych endoskopami, umożliwiających doprowadzenie światła oraz optyki do wnętrza przewodu (przełyku, żołądka, dwunastnicy, jelita, oskrzeli układu oddechowego). W przypadku obrazowania endoskopem drzewa oskrzelowego ? mówimy, że jest to bronchoskopia. EBUS to endoskop pozwalający obrazować drzewo oskrzelowe płuc z wykorzystaniem ultrasonografii (USG) – metoda ta wykorzystuje zjawisko rozchodzenia się, rozpraszania oraz odbicia fali ultradźwiękowej na granicy założeniu stałej prędkości fali w różnych tkankach. EBUS to najnowsza technika wykonywania biopsji przezoskrzelowej powiększonych węzłów chłonnych śródpiersia, wnęki i węzłów międzypłatowych płuca (oba nasze płuca mają 5 płatów, są tak anatomicznie podzielone). Badanie EBUS pozwala na bardzo dokładną lokalizację struktur zewnątrzoskrzelowych, w tym naczyń, miąższu płucnego, a przede wszystkim węzłów chłonnych. Wykonanie biopsji pod kontrolą EBUS z zastosowaniem igieł o zmiennej długości 10?40 mm pozwala na dotarcie do zmian położonych w większej odległości od ściany oskrzela. Tym samym klasyczna bronchofiberoskopia (wziernikowanie, obrazowanie drzewa oskrzelowego za pomocą endoskopu, pobieranie materiału tylko pod kontrolą wzroku lekarza) zyskała nową jakość. Mówiąc inaczej: chory ma zmianę guzowatą i węzły chłonne okoliczne uwidocznione w tomografii komputerowej, ale w bronchoskopii nie udaje się wykazać żadnej patologii (tak bywa nie rzadko, bo zmiana oddalona jest poza oskrzelem dostępnym w bronchoskopii). W takim przypadku pomocny jest EBUS.
W dniu 30 listopada 2021 gościliśmy w naszym Szpitalu wybitnych polskich specjalistów badania EBUS i histopatologii raka płuc (histopatologia tzn. rozpoznanie choroby nowotworowej w materiale tkankowym, pobranym różnymi metodami). Byli to: prof. dr hab. n. med. Artur Szlubowski ? endoskopia i dr n. med. Juliusz Pankowski ? patomorfolog. Była tez obecna lek. Martyna Ciesielska ? endoskopia. Nasi goście reprezentowali Zakopane i Szklarską Porębę z tamtejszymi ośrodkami diagnostyki i leczenia chorób płuc.
Nasi lekarze: lek. Marcin Tarczyński, specjalista chorób wewnętrznych i chorób płuc (Oddział A, kierownik Działu Diagnostyczno-Leczniczego naszego Szpitala), lek. Michał Ruszkowski, specjalista chorób płuc (Oddział B), lek. Michał Synowiec, specjalista chorób płuc (Oddział B) już od wielu miesięcy przygotowywali się do wykonywania badania EBUS. Lekarze ci już wykonują badanie EBUS, notujemy dobre efekty ich działania – uzyskujemy rozpoznania choroby nowotworowej, co nie udałoby się przy zastosowaniu klasycznej bronchoskopii. Do badań metodą EBUS przygotowuje się lek. Waldemar Bakalarz, specjalista chorób wewnętrznych (Oddział C).
Celem spotkania z naszymi lekarzami była wymiana doświadczeń z wybitnymi specjalistami w warunkach naszej Pracowni Bronchoskopowej. Trzech pacjentów miało wykonane badanie EBUS, którzy jednocześnie mieli wykonane wstępne badanie cytologiczne z rozmazu ?na szkiełku? pobranego materiału. Badanie cytologiczne bardzo proste, ale wg dr J. Pankowskiego bardzo istotne w celu oceny wartości diagnostycznej pobranego materiału i dające wstępne sugestie rozpoznania w przypadku choroby onkologicznej płuc – niejako ?intra? ( w środku badania).
Opowiem tylko o jednym z tych trzech badań. Był to pacjent z opisem w tomografii komputerowej zmiany nowotworowej w trzustce, w płucach i węzłach chłonnych w śródpiersiu (w przestrzeni w klatce piersiowej człowieka, zawierającej przede wszystkim naczynia tętnicze i żylne oraz węzły chłonne), z modelowaniem t. płucnej lewej (ucisk). Prof. A. Szlubowski, naszym sprzętem endoskopowym, wykonał biopsję guza trzustki metodą przezprzełykową. Jest to metoda określana skrótem EOS ( z ang. z angielskiego endoscopic ultrasound, czyli endoskopowa ultrasonografia). Ta metoda umożliwia dokładne badanie chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz chorób płuc. Podczas EUS lekarz wprowadza specjalny endoskop z możliwością obrazowania ultrasonograficznego przez jamę ustną do przewodu pokarmowego. Pozwala to uzyskać dokładny obraz ścian przewodu pokarmowego i klatki piersiowej oraz organów znajdujących się w okolicy, np. trzustki i wątroby, węzłów limfatycznych. Podczas EUS lekarz może wykonać biopsję cienkoigłową i pobrać materiał do badania histopatologicznego (badanie zmienionych tkanek pobranych w kierunku sugerowanego rozpoznania). Natomiast materiał diagnostyczny z węzłów chłonnych śródpiersia pobrał metodą EBUS nasz lekarz (węzły były obrazowane w endoskopowym USG). Wstępnie, u opisywanego chorego, potwierdzono chorobę nowotworową. Poza tym wstępnie oceniono wynik histopatologiczny wskazywał na właściwie pobrany materiał i odpowiednią jego ilość do dalszej diagnostyki immunohistomicznej, genetycznej. Jakie jest dalsze postępowanie: jeżeli stan kliniczny chorego pozwala na wypis ze szpitala, chory oczekuje na ostateczny wynik w warunkach domowych, a nie w szpitalu. Dom zawsze stanowi większy komfort życia aniżeli hospitalizacja w szpitalu. Skrócenie hospitalizacji to także korzyść ekonomiczna dla szpitala ? skrócenie czasu hospitalizacji.
Pomiędzy wykonywanymi badaniami EBUS (czas dezynfekcji endoskopu) rozmawialiśmy z naszymi Gośćmi o zagadnieniach merytorycznych. Połączenie wiedzy praktycznej z teoretyczną jest nie do przecenienia. Bardzo dziękujemy naszym Gościom za obecność w naszym Szpitalu. Medycyna zawsze szła do przodu dzięki pasjonatom i takimi są Goście naszego Szpitala. Serdecznie dziękujemy.
Nasze wnioski na przyszłość ? i to jak najszybciej. Będziemy przygotowywali i szkolili zainteresowanych lekarzy, wykonujących EBUS, do wstępnej diagnostyki ?intra?. Myślimy o uruchomieniu pracowni cytologicznej i pracy online z lekarzami, specjalistami histopatologii, w celu oceny pobranego materiału do badania histopatologicznego. Rozwój technik cyfryzacji pozwala na to dzisiaj. Głównym celem jest skrócenie czasu oczekiwania na ostateczny wynik badań przez chorego i przez lekarza, który planuje dalsze postępowanie lecznicze i to musi następować w możliwie najkrótszym czasie
Dr n. med. Ewa Zalc-Budziszewka
z-ca dyrektora d.s. medycznych
W drugim rzędzie od lewej: lek Waldemar Bakalarz, prof. dr hab. n. med. Artur Szlubowski, lek. Michał Ruszkowski, lek. Michał Synowiec. Badanie EBUS wykonują: lek. Marcin Tarczyński i pielęgniarki: Barbara Adamczyk i Renata Wieczorek.
